استاد حوزه عملیه نجف در پاسخ به پرسشی درباره تفاوت دو نظریه اسلامی و غربی در موضوع آزادی، به‌ویژه در ابعاد فردی و اجتماعی و در زمینه حقوق اقلیت‌های دینی، رنگین‌پوستان، آزادی بیان و حقوق زنان، با اشاره به مبانی فلسفی این دو نگاه اظهار داشت: این پرسش دامنه گسترده‌ای دارد؛ زیرا تقریباً فلسفه غرب بر محور مفهوم آزادی فردی بنا شده و فلسفه اسلامی نیز نظام خاص خود را در باب آزادی دارد. در نظریه غربی، محور همه چیز «فرد» است؛ با همه شاخه‌های مدرنیته و لیبرالیسم. فرد بما هو فرد، اصل قرار می‌گیرد و «آزادی شخصی فردی» کانون مفهوم آزادی است. اما در نظریه اسلامی، سخن از توازن میان فرد و جامعه است؛ توازنی که ذیل ضوابط و روشی شکل می‌گیرد که شارع مقدس آن را در قالب قوانین اسلامی تنظیم و «قانونمند» کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین کرباسی در ادامه، دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، مبنی بر ارتباط مستقیم آزادی عمومی با استقلال ملی را تجلی عینی نگاه اسلامی به آزادی دانست و گفت: برای توضیح این مسئله، می‌توان یک مصداق روشن ذکر کرد و آن، خودِ شخصیت و نظریه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است. نگاه اسلامی به آزادی این است که آزادی انسان در حضور استعمار، در هیچ سطحی رشد نمی‌کند؛ نه در سطح اقتصادی، نه سیاسی و نه فرهنگی. اراده استعماری، ذاتاً با آزادی در تضاد است؛ زیرا سلطه اقتصادی یا سیاسی، آزادی فرد و جامعه را سلب می‌کند. از همین رو در آیات قرآن تأکید شده است که نباید برای مشرکان بر مؤمنان راه تسلطی وجود داشته باشد. حکمت این تأکید، همین است: اگر راه سلطه باز شود، دیگر آزادی حقیقی برای فرد مؤمن باقی نمی‌ماند و ایمان نیز نمی‌تواند نقش خود را ایفا کند. از همین جاست که نظریه آیت‌الله خامنه‌ای در پیوند آزادی با استقلال شکل می‌گیرد؛ زیرا آزادی بدون نفی سلطه و استعمار، یک ادعای تهی است.

در بخش دیگری از گفتگو، با اشاره به ادعای غرب در دفاع از حقوق بشر و آزادی، و در عین حال موارد متعدد نقض آن، از جمله در فلسطین و غزه و همچنین فشار بر مسلمانان در موضوع حجاب و مناسک دینی، از شیخ کرباسی درباره این رویکرد دوگانه سؤال شد. او در پاسخ تصریح کرد: دفاع از آزادی که غرب ادعا می‌کند، عمدتاً دفاعی کلامی و شعاری برای جلب عواطف مردم است؛ اما در عرصه عمل، رویکردی کاملاً مخالف آزادی در پیش گرفته‌اند. در منطق ما، آزادی انتخاب مطرح است؛ آزادی انتخاب میهن، آزادی وطن، آزادی سرنوشت. اما غرب همه این‌ها را نقض کرده است. بهترین شاهد، همین مسئله فلسطین است که اصول ادعایی غرب را رسوا کرد.
فلسطین از منظر شرع و قانون، سرزمینی اشغال‌شده است که در آن نسل‌کشی و نقض گسترده حقوق انسانی رخ داده؛ امری که تقریباً همه جهان به آن واقف‌اند. با این حال، می‌بینیم چگونه قدرت‌های غربی از رژیمی که بر مردم فلسطین ستم می‌کند حمایت می‌کنند؛ در حالی که مردم فلسطین فقط می‌خواهند آزاد و با کرامت در سرزمین خود زندگی کنند. ما حتی از زاویه مذهب و اختلافات درون‌اسلامی سخن نمی‌گوییم؛ صرفاً از زاویه «انسانیت» بحث می‌کنیم. هر انسانی باید به وجدان انسانی خود رجوع کند تا بتواند درباره این واقعیت داوری کند.

رئیس مرکز اسناد حوزه علمیه نجف اشرف، درباره مواضع و دیدگاه‌های آیت‌الله خامنه‌ای و عملکرد جمهوری اسلامی ایران در حوزه آزادی و حقوق بشر، در مقایسه با تصویری که رسانه‌های غربی از ایشان و نظام ایران ارائه می‌کنند، گفت: جمهوری اسلامی ایران، هم در سطح نظری و هم در سطح عملی، از مصادیق روشن اجرای آزادی انسانی در چارچوب دیدگاه اسلامی است؛ آزادی‌ای که با مبانی اسلام سازگار است. ضامن حقوق این ملت، دو رکن اصلی است: نخست قانون اساسی. وقتی به قانون اساسی نگاه می‌کنیم، می‌بینیم در آن آزادی‌هایی برای زن، برای انسان و برای ادیان پیش‌بینی شده است. این قانون اساسی با رأی ملت تصویب شده و مردم بر اساس آن حقوق خود را مطالبه می‌کنند. رکن دوم، شخص رهبر انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای است که ضامن اجرای این قانون به‌شمار می‌رود. در بسیاری از سخنرانی‌های ایشان تأکید می‌شود که باید آزادی برای زنان و آزادی برای انسان در عرصه اعتقاد و اندیشه وجود داشته باشد. در مقابل، اگر به آزادی‌های ادعایی غرب نگاه کنیم، می‌بینیم حتی در موضوع ساده‌ای مانند حجاب ــ که یک انتخاب فردی و اعتقادی است ــ شاهد نقض آشکار آزادی هستیم. حجاب، آزادی فردی و اعتقادی است؛ چرا این آزادی در غرب پذیرفته نمی‌شود؟ آنها فقط آزادی‌هایی را می‌پذیرند که با جهت‌گیری‌ها و منافع استعماری‌شان سازگار باشد. در واقع، معیار آزادی در نگاه غربی، معیاری یک‌سویه و بدون عدالت است؛ برخلاف جمهوری اسلامی که بر قانون اساسی منتخب ملت و ضوابط اسلامی تکیه می‌کند.

در بخش پایانی گفتگو، حجت‌الاسلام کرباسی به اهمیت برگزاری چنین همایش‌هایی و نقش آن در بیداری ملت‌ها و مبارزه برای آزادی حقیقی و حقیقت‌طلبی پرداخت و گفت: در شرایط کنونی، پرداختن به این موضوعات از مهم‌ترین ضرورت‌هاست؛ زیرا هجمه رسانه‌ای سنگینی در جریان است که قصد دارد همین مفاهیم را تحریف کند. رسانه‌های غربی با شعارهایی مانند آزادی، وطن و مانند آن، تلاش می‌کنند ذهن جوانان ما را دچار سردرگمی و انحراف مفهومی کنند. با برگزاری این‌گونه همایش‌ها، می‌توان برای این مفاهیم، مبانی نظری و تعاریف روشن و مستحکمی ارائه کرد و این مبانی را در دانشگاه‌ها و فضای عمومی جامعه گسترش داد تا مردم، به‌ویژه نسل جوان، درک درستی از مفاهیم آزادی و حقوق بشر پیدا کنند و در برابر تحریف‌ها و جنگ روانی رسانه‌ای غرب مصون بمانند.

وی در پایان، با قدردانی از برگزارکنندگان همایش و مسئولان گفتگو، برای آنان آرزوی توفیق کرد و ابراز امیدواری نمود که نتایج این نشست‌ها به ارتقای آگاهی ملت‌ها و تقویت تلاش آنان برای دستیابی به آزادی واقعی و کرامت انسانی منجر شود.