وادی در توضیح تفاوت رویکرد اسلامی و غربی به آزادی، مبنای اصلیِ نگاه اسلامی را «توحید» دانست و گفت: رویکرد اسلامی بر فهم یگانگی و وحدت الهیِ خداوند متعال استوار است. بر این اساس در میان انسان‌ها نوعی حس مشترک انسانیت وجود دارد، چرا که آنان مخلوق خداوندند و از این حیث دارای حقوق عام و جهانی‌اند. همگان در پیشگاه خداوند برابرند، حتی اگر به برخی درجات و مراتب متفاوتی عطا شده باشد؛ با این حال همگی بنی‌آدم‌اند و در درون آنان بذری از وحدت الهی نهفته است.

او با استناد به آیه «وَ نَفَختُ فیهِ مِن روحی» افزود: در هر انسان، نفخه‌ای از روح الهی و نوعی بذر ربانی وجود دارد؛ بنابراین همه مردان و زنان از این حیث یکسان‌اند و این مبنای بنیادین اسلام در مسئله آزادی است. به گفته وی، در نگرش اسلامی، آزادی از دلِ توحید و وحدت الهی برمی‌خیزد؛ انسان به سبب نحوه آفرینش خود شایسته آزادی است، اما در کنار آن مسئولیت نیز دارد. آزادی باید در چارچوب شریعت و قانون الهی فهم و محقق شود و به عنوان امانتی که به انسان سپرده شده، همراه با مسئولیت ادا گردد.

رئیس مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه فیلیپین، در تبیین رویکرد غربی، آزادی را در این دستگاه فکری «اساساً فردمحور» توصیف کرد و گفت: در رویکرد غربی، مفاهیمی چون امر الهی و عدالت الهی معمولاً در چهارچوب سنت غربی به‌طور جدی صورت‌بندی نمی‌شوند، بلکه محور اصلی آزادی فرد است. در حالی که آزادی باید جامع و فراگیر باشد؛ هیچ فردی واقعاً آزاد نیست مگر آن‌که دیگران و بخش بزرگ‌تر جامعه نیز آزاد باشند.

دکتر وادی با اشاره به پیامدهای این تفاوت در حوزه اقلیت‌های دینی، افراد رنگین‌پوست، آزادی بیان و زنان، تأکید کرد: مفهوم آزادی ماهیتی جهانی دارد و باید به‌طور فراگیر عملیاتی شود؛ سطح آزادی باید برای همه یکسان باشد؛ اکثریت و اقلیت، مردان و زنان، پیروان ادیان مختلف. این گروه‌ها هرچند کارکردهای متفاوت دارند، اما در اصل، همه از نفخه الهی برخوردارند و بنابراین باید از درجه‌ای یکسان از آزادی بهره‌مند شوند؛ صرف‌نظر از دین، مذهب، جنسیت، رنگ یا تعلقات اجتماعی. او این برداشت را «فهم جهانی آزادی در چارچوب اندیشه اسلامی» نامید.

این استاد دانشگاه فیلیپین در ادامه به پیوند آزادی با استقلال و حاکمیت ملی اشاره کرد و نقش دولت را در این زمینه حیاتی دانست: دولت یا حکومت باید نقشی اساسی در ایجاد انسجام و همبستگی در جامعه ایفا کند و به‌گونه‌ای مسئولانه عمل کند که آزادی به همه شهروندان اعطا و تضمین شود. تمایز میان آزادی عمومی و آزادی خصوصی در عمل در هم تنیده است؛ انسان نمی‌تواند فقط به آزادی شخصی خود قانع باشد، بلکه بُعدی از آزادی جمعی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. او هشدار داد که فقدان ساختار حاکمیتی تنظیم‌گر می‌تواند به هرج‌ومرج بینجامد و افزود: جامعه باید تقویت شود، در حالی که آزادی افراد ــ چه زن و چه مرد ــ نیز حفظ و پاس داشته شود.

دکتر وادی با انتقاد از عملکرد کشورهای غربی در حوزه حقوق بشر، وضعیت موجود را «آمیخته‌ای از انحطاط و تناقض» توصیف کرد و گفت: غرب از یک سو مدافع آزادی و حقوق بشر معرفی می‌شود، اما آنچه در واقعیت مشاهده می‌کنیم در بسیاری موارد با این ادعاها در تعارض است. شکافی جدی میان اندیشه و گفتار آنان از یک طرف و واقعیت‌های عینی و رخدادهای روی زمین از طرف دیگر وجود دارد. او به جنگ‌ها و بحران‌های متعدد در خاورمیانه، آسیای مرکزی و دیگر مناطق اشاره کرد و این وضعیت را نشانه ناکارآمدی الگوی غالب دانست.

وی در جمع‌بندی این بخش از سخنان خود تأکید کرد: لازم است نوعی بیداری یا بازبیداری در حس انسانیت در میان مردم رخ دهد. نمی‌توان صرفاً به برداشت‌هایی از آزادی که از یک جغرافیای خاص مانند غرب صادر می‌شود تکیه کرد. باید گفتگوهای بیشتری میان ملت‌ها، اقلیت‌ها و پیروان ادیان مختلف شکل بگیرد تا آگاهی نسبت به ترویج حقیقی و جهانیِ حقوق بشر و آزادی مردان و زنان افزایش یابد و از سطح تناقضات کنونی کاسته شود.

او برگزاری همایش‌های بین‌المللی با محوریت آزادی، انسانیت و اندیشه امام خمینی (ره) را «به‌هنگام و ضروری» دانست و تصریح کرد: امام خمینی (ره) بنیان‌های آزادی و حس جهانی انسانیت را تقویت کرد. مجاهدت ایشان نشان داد چگونه می‌توان آزادی جهانی مردان و زنان را پیگیری کرد. بسیاری از پیشگامان اصلاح و احیای اسلامی در دهه‌های بیست و سی زندگی خود به شهادت رسیدند و ثمرات تلاششان را ندیدند، اما امام خمینی (ره) در سال‌های متأخر عمر، نهضت را رهبری کرد، جمهوری اسلامی ایران را بنیان گذاشت و برداشت خود از ولایت فقیه و حاکمیت فقیه جامع‌الشرایط را در ساختار سیاسی و اجتماعی پیاده کرد.

رئیس مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه فیلیپین با اشاره به واگذاری رهبری انقلاب پس از رحلت امام خمینی(ره) به شخصیت جوانی چون آیت‌الله خامنه‌ای، این اقدام را «امری نادر در تاریخ رهبری در جهان اسلام و جهان عرب» خواند و افزود: امام خمینی (ره) در دوران رهبری حدود و مرزهای قدرت را به رسمیت شناخت و در حالی از دنیا رفت که مطمئن بود آنچه بنا نهاده در دستان امین مردم قرار گرفته است. دکتر وادی میراث امام خمینی (ره) را «بی‌نظیر و الهام‌بخش» توصیف کرد و آن را الگویی برای حرکت‌های اصلاحی آینده دانست: این میراث، الگویی والا برای ترسیم چشم‌انداز آینده جوامع و راه‌اندازی حرکت‌هایی است که هدفشان گسترش آزادی مردان و زنان و ترویج حقوق بشر جهانی و عدالت اجتماعی است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود، بر نقش نخبگان و ملت‌ها در پاسداری از این میراث تأکید کرد و گفت: بسیار مهم است که ملت‌ها و نخبگان کنار هم قرار گیرند؛ همکاری‌های مستمر و گفتگوهای پیوسته میان مردم، صاحب‌نظران، افراد عادی و حرفه‌ای، و میان جوامع مختلف در سطح کشورهای گوناگون شکل بگیرد. اگر این حرکت صورت نگیرد، فهمی تحریف‌شده از آزادی توسط کسانی ترویج خواهد شد که معنای آزادی و عدالت اجتماعی را نمی‌دانند.

او ضمن ابراز خرسندی از برگزاری همایش بین‌المللی آزادی و انسانیت در ایران، ابراز امیدواری کرد این نوع نشست‌ها در کشورهای دیگر نیز ادامه یابد و در پایان تأکید کرد: ما از هر تلاشی توسط نسل جوان ایران برای استواری و پایداری در پایبندی به آرمان‌های امام خمینی (ره) حمایت می‌کنیم؛ میراث ایشان همچنان الهام‌بخش بسیاری از مردم در سراسر جهان است. درود بر آرمان‌های امام خمینی (ره)، درود بر ملت ایران و درود بر جوانان جامعه ایرانی.