-
1. مفهوم، مبانی و چارچوبهای حقوق ملت و آزادیهای مشروع در نظام جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با سایر نظامهای حقوقی
-
2. سازکارها و الزامات تأمین و تضمین حقوق ملت و آزادیهای مشروع
-
3. دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینه حقوق ملت و آزادیهای مشروع
در این نشست، دکتر احمد کاظمی عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و رئیس مرکز پژوهشی حقوق اقلیتها، با اشاره به جایگاه بحث حقوق اقلیتها در ساختار فکری جمهوری اسلامی اظهار کرد: «مسئله حقوق اقلیتها هسته اصلی فعالیت علمی مرکز پژوهشی حقوق اقلیتهاست و ایران، با اتکا بر سابقه تمدنی، دینی و تاریخی خود، الگویی متفاوت و موفق در حوزه همزیستی اقوام و پیروان ادیان مختلف ارائه کرده است.»
وی با توضیح سابقه فعالیتهای این مرکز در سه سطح ملی، منطقهای و بینالمللی گفت: «در داخل کشور، مطابق اصل ۱۳ قانون اساسی، اقلیتهای مذهبی به رسمیت شناخته شدهاند و تنوع قومی موجود در ایران به معنای اقلیتسازی نیست؛ بلکه نشانه تکثر فرهنگی در دل یک ملت واحد است. ایران همواره یک واحد تاریخی و هویتی مستقل بوده و برخلاف ساختارهای چندملیتی مانند شوروی سابق، انسجام ملی آن بر پایه هویت واحد ایرانی شکل گرفته است.»
دکتر کاظمی افزود: «این فهم از ملت واحد، موجب شده که حتی نمایندگان برخی اقلیتهای دینی ترجیح دهند خود را نه به عنوان اقلیت، بلکه به عنوان ایرانیان غیرمسلمان معرفی کنند؛ امری که نشانه عمق همبستگی اجتماعی و اعتماد ملی در کشور است.»
او در ادامه با اشاره به چهار گونه اقلیت در حقوق بینالملل شامل اقلیتهای مذهبی، قومی، زبانی و ملی تصریح کرد: «در بسیاری از کشورهای غربی، مفهوم اقلیت نتیجه مرزبندیهای سیاسی و جنگهایی است که جوامع را از هم جدا کرده است؛ اما در ایران، وحدت تاریخی و فرهنگی باعث شده بحث اقلیتها در قالبی متفاوت و بر پایه همزیستی پایدار شکل بگیرد.»
رئیس مرکز پژوهشی حقوق اقلیتها رویه و اقدامات عملی مقام معظم رهبری در حمایت از اقلیتهای مذهبی را یکی از شواهد روشن این نگاه دانست و گفت: «دیدارهای سالانه با خانوادههای شهدای اقلیتهای دینی و حمایت ایشان از تصویب قانون برابری دیه بین مسلمان و غیرمسلمان در سال ۱۳۸۱، نمونههایی عملی از توجه نظام به منزلت، کرامت و حقوق برابر شهروندان است.»
وی همچنین به مواضع روشن اقلیتهای دینی در دفاع از امنیت و تمامیت کشور اشاره و تأکید کرد: «در تمامی مقاطع تاریخی، از جمله حوادث اخیر منطقهای، اقلیتهای دینی در کنار سایر اقشار ملت ایستادهاند و این نشاندهنده وفاداری ملی آنان است؛ مولفهای که در اسناد بینالمللی نیز به عنوان یکی از عناصر تعریف اقلیت مورد توجه قرار گرفته است.»
دکتر کاظمی با بیان اینکه نظام بینالمللی حقوق بشر در صیانت از اقلیتها ناکارآمد بوده، افزود: «نمونههایی چون نسلکشی غزه، پاکسازی روهینگیا در میانمار و وضعیت اقلیتها در برخی کشورهای اروپایی نشان میدهد که جهان امروز نیازمند الگوهای جدید، کارآمد و مبتنی بر عدالت است. الگوی ایرانی-اسلامی همزیستی مسالمتآمیز میتواند به عنوان یک الگوی قابل عرضه جهانی مطرح شود.»
وی در پایان، بر ضرورت تبیین و گسترش بینالمللی این الگو تأکید کرد و گفت: «این دستاورد نباید محدود به مرزهای جغرافیایی ایران بماند. تبیین آن در عرصه علمی، رسانهای و دیپلماسی عمومی میتواند به ارتقای صلح جهانی و حفظ کرامت انسانی کمک کند. همایش پیشِ رو فرصتی ارزشمند برای تقویت این رویکرد در سطح فراملی است.»