دکتر بیژن عباسی: تنظیم‌گری هوشمندانه، واقع‌بینانه و متوازن در عرصه فضای مجازی کماکان اهمیت دارد
دکتر بیژن عباسی: تنظیم‌گری هوشمندانه، واقع‌بینانه و متوازن در عرصه فضای مجازی کماکان اهمیت دارد

دکتر عباسی با تبیین جایگاه آزادی در منظومه حقوق بشر معاصر، به تقسیم‌بندی سه‌نسلی حقوق بشر اشاره کرد و توضیح داد: نسل نخست شامل حقوق مدنی و سیاسی از جمله آزادی‌ها و مشارکت‌های شهروندی است؛ نسل دوم ناظر به حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ و نسل سوم مرتبط با حقوق همبستگی و ارزش‌های مشترک بشری. وی تأکید کرد: «آنچه در موضوع آزادی در فضای مجازی اهمیت پیدا می‌کند، بیشتر ذیل حقوق مدنی و سیاسی و به‌ویژه حوزه آزادی‌های فکری و آزادی بیان قرار می‌گیرد.»

وی با اشاره به گسترش نقش فضای مجازی در حیات فردی و جمعی جامعه بیان کرد: «فضای مجازی بخش قابل‌توجهی از تعاملات اجتماعی، علمی و حتی فرهنگی ما را تحت تأثیر قرار داده است. در گذشته برای مشارکت در امور عمومی، انتشار مطالب در مطبوعات، فعالیت حزبی یا حضور در اجتماعات رسمی نیاز به مجوز و سازوکارهای اداری وجود داشت؛ اما امروز هر فرد با داشتن یک کانال یا صفحه مجازی، قادر است بدون واسطه، دیدگاه‌های خود را بیان کرده و حتی بر افکار عمومی اثر بگذارد.»

دکتر عباسی در ادامه تأکید کرد که آزادی بیان در اندیشه حقوقی معاصر امری مطلق نیست و در همه نظام‌های حقوقی (اعم از سکولار و مذهبی) با موانع و حدودی همراه است. وی سه محور اصلی این محدودیت‌ها را چنین برشمرد:

  1. رعایت حقوق و آزادی‌های دیگران
    هیچ‌کس نمی‌تواند به پشتوانه آزادی بیان، به حیثیت و کرامت دیگران تعرض کند، تهمت بزند، نشر اکاذیب انجام دهد یا حرمت اشخاص را مخدوش سازد.
  2. صیانت از نظم عمومی و اخلاق اجتماعی
    جامعه دارای چارچوب‌های اخلاقی و فرهنگی است که بی‌اعتنایی به آنها موجب اخلال در نظم اجتماعی و ایجاد تنش‌های فرهنگی می‌شود.
  3. حفظ امنیت و اقتدار ملی
    «افشای اسناد طبقه‌بندی‌شده، تبلیغ تجزیه‌طلبی، تضعیف نمادهای هویت ملی و تلاش برای تخریب ساختارهای بنیادین حاکمیت، در هیچ نظام حقوقی قابل توجیه نیست.

او افزود: «در نظام‌های سیاسی مبتنی بر ارزش‌های دینی، حدّ دیگری نیز به این محدودیت‌ها افزوده می‌شود و آن صیانت از مقدسات و مبانی اعتقادی جامعه است؛ چنان‌که در اصل ۲۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز تصریح شده است.»

وی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به دگرگونی‌های گسترده زندگی معاصر تحت تأثیر شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی گفت: «امروز بخش عمده‌ای از تعاملات، ارتباطات، آموزش و حتی فرآیندهای رسمی و اداری از طریق فضای مجازی انجام می‌شود. این تحول موجب شده بسیاری از مباحث کلاسیک حقوق بشر، آزادی‌های عمومی و نظریه‌های حاکمیت نیازمند بازنگری، بازتعریف و تولید ادبیات حقوقی جدید باشد.»

دکتر عباسی تأکید کرد: «اگرچه برخی معتقدند باید از اصطلاح فضای مجازی عبور کرده و آن را بخشی از فضای واقعی زندگی انسان معاصر دانست، اما آنچه اهمیت دارد، ضرورت تنظیم‌گری هوشمندانه، واقع‌بینانه و متوازن در این عرصه است؛ به نحوی که هم آزادی‌های مشروع شهروندان حفظ شود و هم امنیت عمومی و نظم اجتماعی صیانت گردد.»

 


دوشنبه 19 آبان 1404 (12 ساعت قبل )
همایش ملی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)
با هدف 1- بازخوانی اندیشه‌ و سیره‌ حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در حوزه‌ حقوق ملت و آزادی‌های مشروع 2- ترسیم نظام مطلوب حقوق ملت و آزادی‌های مشروع مبتنی بر اندیشه حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی) 3- تضمین و صیانت از حقوق ملت و آزادی های مشروع و چگونگی ارتقاء آن بر اساس آراء و اندیشه‌های حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی) برگزار می‌شود.
مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
پژوهشکده شورای نگهبان