-
1. مفهوم، مبانی و چارچوبهای حقوق ملت و آزادیهای مشروع در نظام جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با سایر نظامهای حقوقی
-
2. سازکارها و الزامات تأمین و تضمین حقوق ملت و آزادیهای مشروع
-
3. دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینه حقوق ملت و آزادیهای مشروع

به گزارش دبیرخانه همایش حقوق ملت و آزادیهای مشروع، نشست تخصصی «بازخوانی اندیشه رهبر انقلاب اسلامی در باب حقوق اقلیتها؛ راهبردی برای همزیستی مسالمت آمیز» روز دوشنبه 28 مهر 1404 در مرکز پژوهشی حقوق اقلیت ها در تهران برگزار شد.
در این نشست حجت الاسلام دکتر ابراهیم موسی زاده استاد تمام دانشگاه تهران و دکتر احمد کاظمی استاد حقوق بین الملل دانشگاه، مولف کتاب مرجع «مفهوم اقلیت در اسناد بین المللی حقوق بشر» و رئیس مرکز پژوهشی حقوق اقلیت ها سخنرانی کردند. همچنین علی اکبر داوودی پور دانشجوی دکترا دانشگاه تهران، نتایج یافته های علمی خود در خصوص جایگاه اقلیت ها در منظومه فکری مقام معظم رهبری را ارایه کردند.
این نشست به عنوان شصت و یکمین پیش نشست همایش بین المللی« حقوق و آزادی های مشروع در منظومه فکری آیت الله العظمی خامنه ای» با همکاری مرکز پژوهشی حقوق اقلیت ها و پژوهشکده شورای نگهبان قانون اساسی برگزار شد.
دکتر کاظمی، رییس مرکز پژوهشی حقوق اقلیت ها در این نشست پس از مقدمه ای درباره فعالیت این مرکز پژوهشی در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی و تعاملات علمی داخلی و خارجی آن، و همچنین سابقه حقوق بین الملل اقلیت ها گفت: «بررسی سخنرانی ها، اندیشه ها، سیره عملی و رویه رهبر انقلاب اسلامی در قبال اقلیت های دینی، نشان می دهد که ایشان هیچ تمایزی میان ایرانیان اعم از مسلمان و غیرمسلمان قایل نیستند و همگان را اجزای ملت واحد ایرانی می دانند. حضرت آیت الله خامنه ای تاکید بر حقوق برابر ملت از جمله پیروان سایر ادیان و مذاهب دارند و بارها بر برابری و امنیت و کرامت انسانی آنها تاکید کرده اند. دیدارهای سالانه ایشان با نمایندگان و خانواده های اقلیت های دینی نشان می دهد که این سیره رهبری چراغ راه برای سیاست گذاری ها و تصمیمات دولت و جامعه در قبال اقلیت هاست. از جمله، ورودی که رهبر معظم انقلاب اسلامی برای حل مساله دیه و تحقق خواسته های اقلیت های دینی در زمینه برابری دیه داشته اند و حکم حکومتی که برای حل این مساله صادر کرده اند، برای حل سایر مسایل نیز راهگشاست. بویژه اینکه اقلیت های دینی در خصوص مسایل مربوط به قصاص و ارث نیز درخواست هایی از نظام اسلامی دارند و همچنین درخواست هایی از این مرکز پژوهشی، برای بررسی موضوع داشته اند.»
این استاد حقوق بین الملل دانشگاه افزود: «تاکید و تمجیدی که رهبری درباره بصیرت تحسین برانگیز اقلیت های دینی ایران در فراز و نشیب های تاریخی دارند، صفت بارزی برای اقلیت های دینی کشور است که ریشه در فرهنگ و تاریخ ایران دارد؛ امروزه، دغدغه در عرصه حقوق بین الملل در خصوص پایبندی اقلیت ها به مبانی کشورشان بحدی جدّی است که در اسناد بین المللی حقوق اقلیت ها، وفاداری به کشور، یکی از مولفه های تعریف اقلیت و شرط وارد شدن به دایره حمایتی اقلیت محسوب می شود؛ اساسا اسناد حقوق بین الملل اقلیت ها، گروهی را که وفاداری به کشور متبوع را نداشته باشد، در تعریف اقلیت نمی گنجاند؛ حال آنکه در ایران هرگز دغدعه ای در خصوص وفاداری اقلیت ها نبوده است و این به دلیل تاریخ همزیستی هزاران ساله ملت واحد ایران می باشد. حتی اقلیت های دینی درخواست دارند که از آنها به عنوان «غیر مسلمانان ایرانی» نامبرده شود نه اقلیت دینی. در همین راستا نیز شاهد بودیم اقلیت های دینی ایران، در جنگ 12 روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، از همان ابتدا، وفاداری و همبستگی ملی خود به عنوان جزئی از ملت ایران را مجدد به نمایش گذاشتند.»
رئیس مرکز پژوهشی حقوق اقلیت ها، همچنین با اشاره به اینکه عنوان اقلیت های قومی متاثر از تجارب یک سده اخیر کشورهای اروپایی و پدیده دولت - ملت ها است، افزود: «بکار بردن عنوان اقلیت قومی برای اقوام ایرانی، اجحاف در حق آنها می باشد چرا که واژه اقوام ایرانی ناظر بر تفاوت های فرهنگی و محلی است وگرنه همه اقوام ایرانی، ملت واحد ایران را تشکیل می دهند. به همین دلیل نیز مقام معظم رهبری تاکید کرده اند که اقوام در ایران، حقیقتاً فرصت هستند نه تهدید؛ چون برخلاف کشورهایی مانند شوروی، ایران همواره در طول تاریخ یکپارچه بوده است »
حجت الاسلام دکتر ابراهیم موسی زاده، استاد تمام دانشگاه تهران نیز در نشست تخصصی «بازخوانی اندیشه رهبر انقلاب اسلامی در باب حقوق اقلیتها » گفت: « نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و اندیشه های رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص حقوق اقلیت های دینی بر رویکرد ایجابی استوار است که بر تامین حقوق و آزادی های جوامع اقلیت تاکید دارد. اما، در اکثر نظام های حقوق موجود در دنیا در باب حقوق اقلیت ها رویکرد سلبی حاکم است، به این معنا که آن نظام ها بر ضرر نرساندن اکثریت و اقلیت به همدیگر تاکید می کنند. براساس مبانی اسلامی و افکار و اندیشه های رهبر معظم انقلاب اسلامی، ایرانی بودن جوامع اقلیت دینی و تعلق شان به دین و اعتقادات مذهبی خودشان و نیز فراهم شدن شرایط اشتغال آنها در ساختارهای دولتی و ادارات کشور به رسمیت شناخته و حقوق شان در زمینه های دینی، مدنی، اقتصادی ، مشارکت سیاسی و غیره بطور کامل تامین شده است. علاوه بر قانون اساسی و قوانین مصوب در زمینه حقوق اقلیت ها ، بسیاری از حقوق مترتب بر آنها در گردش های کار اداری معمولی تامین می شود که اعلام رسانه ای ندارد، اما این رویه، اهمیت فراوان در تامین حقوق اقلیت ها دارد.»
دکتر موسی زاده با تشکر از مرکز پژوهشی حقوق اقلیت ها در برگزاری این نشست و تاکید بر کارکرد منحصر بفرد آن در ترویج مطالعات اقلیت ها گفت: « دیدارهای صمیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی با خانواده های اقلیت های دینی در مناسبت های مختلف از جمله اعیاد مذهبی آنها و در شروع سال نو میلادی و نشستن ایشان بر سر سفره پذیرایی این هم وطنان که بدون هیچ گونه تقیه ای انجام می دهند، نشانه بارز دیدگاه و احترام رهبر معظم انقلاب اسلامی به اقلیت های دینی است.»
علی اکبر داوودی پور، دانشجوی دوره دکتری دانشگاه تهران نیز در این نشست تخصصیِ مرکز پژوهشی حقوق اقلیت ها با ارایه نتایج پژوهش خود در زمینه حقوق اقلیت های دینی در منظومه فکری آیت الله العظمی امام خامنه ای گفت: « افکار و سیره رهبری در خصوص اقلیت های دینی از این جهت اهمیت فراوان دارد که دیدگاه های ایشان در شان مرجع تقلید مسلط بر متون دینی، حاکم و سیاستگذار یک کشور مهم و دارای بافت مذهبی ویژه، تعیین کننده است و بر رویه ها و فعالیت ها تاثیر می گذارد و تعیین کنندگی ایران را در ارایه الگوی پیشرو حقوق اقلیت های دینی را نشان می دهد. همچنانکه گفتمان بین دینی برای نخستین بار در ایران در زمان امامت امام رضا (ع) در شهر طوس صورت گرفت، اکنون نیز ایران همین موقعیت را در جهت دهی به گفتمان جهانی در زمینه حقوق اقلیت های دینی دارد و توجه جهانی که به افتتاح ایستگاه متروی مریم مقدس(س) در همین روزهای اخیر شاهد بودیم، بیانگر این واقعیت است.»