Kriz Anlarında İnsan Onuru ve Devredilemez Haklar Kararların Merkezinde Olmalı
Kriz Anlarında İnsan Onuru ve Devredilemez Haklar Kararların Merkezinde Olmalı

"Bölgesel ve küresel gelişmeler ışığında stratejik politika yapımı ve halkın haklarının korunması" temasıyla düzenlenen oturumda Dr. Hüseyni, Anayasa’nın 79. maddesinin, özellikle üçüncü bölüm olan "Milletin Hakları" bağlamında değerlendirilmesinin önemine dikkat çekti.

Dr. Hüseyni, "Olağanüstü hal" kavramının, halkın canı, malı, itibarı ya da ulusal güvenliğin temel unsurları olan bağımsızlık, toprak bütünlüğü ve toplumsal bütünlük üzerinde ciddi tehdit oluşturan fiilî veya potansiyel durumları ifade ettiğini belirterek, bu tür durumlarda özel tedbirlerin alınmasının kaçınılmaz olduğunu vurguladı.

Dr. Muhammed Rıza Hüseyni, olağanüstü hal durumlarının yalnızca savaşla sınırlı olmadığını, terör saldırıları, siber savaşlar, yaygın salgın hastalıklar ve büyük çaplı ekonomik krizler gibi farklı biçimlerde de ortaya çıkabileceğini belirterek, İran İslam Cumhuriyeti Anayasası’nın 79. maddesinin bu tür durumlar için açık bir çerçeve sunduğunu ifade etti.

Dr. Hüseyni, "Bu maddeye göre, hükümet yalnızca Meclis’in onayıyla geçici sınırlamalar getirebilir; bu sınırlamaların “zorunluluk”, “geçicilik” ve “Meclis onayı” gibi üç temel özelliği taşıması gerekir. Ayrıca, bu sınırlamaların ilk süresi 30 günü aşmamalı; uzatılması durumunda yeniden Meclis onayı alınmalıdır." dedi.

Ulusal Savunma Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Hüseyni, halkın haklarını üç kategoriye ayırarak şöyle değerlendirdi: "Askıya alınabilir haklar", "kısmi sınırlamaya açık haklar" ve "askıya alınamaz haklar".

Toplantı düzenleme, medya faaliyetleri ve bazı mesleki özgürlükler gibi hakların olağanüstü hal koşullarında geçici olarak askıya alınabileceğini belirten Dr. Hüseyni, adil yargılanma hakkı, avukata erişim, masumiyet karinesi, işkence yasağı ve insan onurunun korunması gibi temel hakların ise en ağır kriz koşullarında dahi ihlal edilemeyeceğini vurguladı.

Dr. Hüseyni, bu hakların, ülkenin hukuki ve siyasi sisteminin kırmızı çizgileri olarak görülmesi gerektiğini ifade etti.

Dr. Muhammed Rıza Hüseyni, konuşmasının devamında Ulusal Güvenlik Araştırma Enstitüsü’nün yürüttüğü bir araştırma projesine dikkat çekerek, bu çalışmanın 2018 yılında başladığını ve yaklaşık 100 ülkenin yasalarının karşılaştırmalı olarak incelendiğini belirtti.

Dr. Hüseyni, bu kapsamda hazırlanan 102 maddelik bir taslak metnin, Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nde yapılan düzenlemelerin ardından şu anda Bakanlar Kurulu’nda değerlendirme aşamasında olduğunu kaydederek, söz konusu taslağın kapsamlı akademik araştırmalar, karşılaştırmalı hukuk belgeleri ve uluslararası deneyimlere dayandığını vurgulayarak, bu metnin ülkenin olağanüstü hal yönetiminde bir yol haritası olarak kullanılabileceğini söyledi.

Krizin yönetiminde şeffaflık ve halkın haklarına saygının hayati önem taşıdığını belirten Dr. Hüseyni, olası suistimallerin ve keyfî yorumların önüne geçmek için Meclis bünyesinde özel denetim komiteleri kurulması gerektiğini belirterek, bu komitelerin olağanüstü hal uygulamalarına dair düzenli ve açık raporlar hazırlayarak kamuoyuyla paylaşmasının önemine dikkat çekti.

Ulusal Savunma Üniversitesi öğretim üyesi, konuşmasının sonunda İran İslam Cumhuriyeti Anayasası’nın halkın haklarını güvence altına alma konusundaki geniş kapasitesine dikkat çekerek, İmam Humeyni’nin ve Ayetullah Hamanei’nin düşüncelerine odaklanmanın önemini vurguladı.

Dr. Hüseyni, ayrıca insan onuru ve halkın devredilemez haklarının, kriz zamanlarında dahi tüm karar süreçlerinin merkezinde yer alması gerektiğini belirterek, bu nedenle, olağanüstü hal yasalarının büyük bir hassasiyet ve titizlikle hazırlanması gerektiğini ifade etti.

Dr. Hüseyni, bu yaklaşımın hem ulusal güvenliği ve çıkarları koruyacağını hem de halkın temel haklarını ihmal etmeyeceğini kaydederek, Anayasa’da yer alan halk haklarına bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşmanın ve bu haklara hem normal hem de olağanüstü koşullarda bağlı kalmanın, İran İslam Cumhuriyeti’nde kriz yönetimi ve adaletin sağlanması için özgün bir model sunabileceğini vurguladı.


چهارشنبه 16 مهر 1404 (4 ساعت قبل )
همایش ملی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)
با هدف 1- بازخوانی اندیشه‌ و سیره‌ حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در حوزه‌ حقوق ملت و آزادی‌های مشروع 2- ترسیم نظام مطلوب حقوق ملت و آزادی‌های مشروع مبتنی بر اندیشه حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی) 3- تضمین و صیانت از حقوق ملت و آزادی های مشروع و چگونگی ارتقاء آن بر اساس آراء و اندیشه‌های حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی) برگزار می‌شود.
مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
پژوهشکده شورای نگهبان