برگزاری همایشی با محور حقوق و آزادی‌های مشروع از منظر امام خامنه‌ای، ضرورتی برای جهان معاصر است

سید زهیر المسلمینی از تونس، استاد جامعه‌المصطفى العالمیة، در حاشیه پنجاه‌وپنجمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)» که در تاریخ 10 مهرماه 1404 در سازمان مرکزی جامعة المصطفی(ص) العالمیة برگزار شد، با اشاره به ابعاد فکری و اجرایی این رویداد گفت: «برگزاری همایشی با محور حقوق و آزادی‌های مشروع از منظر امام خامنه‌ای، ضرورتی برای جهان معاصر است؛ به‌ویژه آن‌که مباحث حقوق زن و حجاب امروز در جهان اسلام و حتی عرصه بین‌الملل مسأله‌ای محوری است.»

او با بیان اینکه مقاله‌ای با عنوان «حقوق و آزادی‌های مشروع زن از دیدگاه امام خامنه‌ای؛ حجاب به‌مثابه نمونه» در همایش ارائه کرده، افزود: «در جهان دو رویکرد غالب درباره زن و حجاب وجود دارد؛ نگاه لیبرالی غربی که حجاب را قیدِ حقوق فردی و اجتماعی معرفی می‌کند و نگاه اسلامیِ سنتی که بر مبانی فقهی و علمی تکیه دارد. کوشش من تبیین تمایز بنیادی میان این دو نگاه و روشن‌کردن دیدگاه امام خامنه‌ای بود.»

المسلینی تأکید کرد: «در منظومه فکری امام خامنه‌ای، زن عنصری فعال و اثرگذار در جامعه است و از حیث مشارکت سیاسی و اجتماعی با مرد تفاوتی ندارد. حجاب علاوه بر آن‌که حکم شرعی است، حقی برای زن به‌شمار می‌آید؛ حقی که نه‌تنها نباید مانع فعالیت اجتماعی شود، بلکه ضامن کرامت و حقوق اجتماعی اوست و امکان انجام هرچه بهتر وظایف فردی و اجتماعی را فراهم می‌کند.»

این استاد جامعه‌المصطفى با گسترده‌تر دانستن مفهوم حجاب از صرف پوشش گفت: «حجاب می‌تواند کارکردی تمدنی و نقش‌آفرین در قدرت نرم جامعه اسلامی داشته باشد.» او با تأکید بر عملیاتی‌بودن این دیدگاه افزود: «رویکرد امام خامنه‌ای صرفاً نظریه‌پردازی نیست؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی در جمهوری اسلامی ایران به عرصه اجرا آمده و امروز حضور زنان محجبه و دیندار در نهادهای بزرگ نظامی و مدنی، در کنار مردان و بدون مانع از کنشگری اجتماعی، گواه همین واقعیت است.»

بیعت با امیرالمؤمنین(ع) جلوه‌ای از نقش اکثریت و پذیرش عمومی را نشان می‌دهد

 خانم شروق فقیه، پژوهشگر لبنانی و شرکت‌کننده در پنجاه‌وپنجمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)» در حاشیه این رویداد که در تاریخ 10 مهرماه 1404 در سازمان مرکزی جامعة المصطفی(ص) العالمیة برگزار شد، گفت: در این همایش بر اعطای آزادی‌ها و حقوق بر پایه‌ی مبانی شرعی اسلام تأکید شد؛ بدین معنا که اسلام حقوق و آزادی‌ها را به‌رسمیت می‌شناسد، اما در چارچوب و با قیود شرعی آن‌ها را سامان می‌دهد.

او با اشاره به مشارکت خود در مقاله‌ای با عنوان «ولایت فقیه و مردم‌سالاری دینی» افزود: در این نوشتار نسبت میان ولایت فقیه و مردم‌سالاری دینی تبیین شده و نشان داده‌ایم که این منظومه نه استبدادی است و نه دیکتاتوری؛ بلکه بازتابی از مردم‌سالاری است که البته با الگوی دموکراسی مدرن تفاوت دارد، زیرا مقیّد به ضوابط شرعی است که هر مسلمان دیندار باید به آن پای‌بند باشد.

فقیه در پاسخ به این پرسش که «آیا این دیدگاه صرفاً نظری است یا وجه اجرایی نیز دارد؟»، تصریح کرد: این مقاله ناظر به کاربست عملی نظریه ولایت فقیه است و صرفاً در حد ایده‌های ذهنی یا نگارش کتابخانه‌ای باقی نمی‌ماند؛ بلکه بازتابی از نگاه اسلامی به حکمرانی است. به گفته او، این رویکرد با سنت‌های اسلامی همچون «بیعت» و «شورا» پیوند دارد؛ سنتی که در تاریخ صدر اسلام و بیعت با امیرالمؤمنین(ع) جلوه‌ای از نقش اکثریت و پذیرش عمومی را نشان می‌دهد.

وی یادآور شد که واژه «دموکراسی» به‌صورت اصطلاحی در متون دینی وارد نشده است، اما می‌توان از سازوکارهای آن در حدی که با مقاصد شریعت تعارض نداشته باشد بهره گرفت؛ امری که با اقتضائات زمان و مکان قابل جمع است.

ضروری است محتوای این همایش وارد سرفصل‌های دانشگاهی و نیز عرصه‌های اجتماعی و سیاسی شود

دکتر رضایی، استاد و مدرس دانشگاه، در حاشیه برگزاری پنجاه‌وپنجمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)» که در تاریخ 10 مهرماه 1404 در سازمان مرکزی جامعة المصطفی(ص) العالمیة برگزار شد، در گفت‌وگو با خبرنگار همایش با اشاره به ماهیت بین‌المللی این رویداد گفت: امروز توفیق داشتیم در قم میزبان پیش‌نشست پنجاه‌وپنجم باشیم؛ اساتیدی از ملیت‌های مختلف حضور داشتند و حدود ۳۰ مقاله به زبان‌های گوناگون در همکاری با دبیرخانه همایش تدوین شده است. برجستگی این همایش نسبت به نمونه‌های مشابه آن است که یک شخصیت بی‌نظیر علمیِ قرن ما مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ شخصیتی که اندیشه و عمل را توأمان پیش برده و ویژگی «میدان» را به اندیشه افزوده است.

وی با تأکید بر رویکرد اجرایی همایش افزود: در جامعه‌المصطفی تلاش داریم ادبیات سیاست در نظام جمهوری اسلامی را با زبان و فرهنگ بین‌المللی بازتولید کنیم؛ رویکردی که به‌طور جدی مورد استقبال دانشگاه‌ها و اندیشمندان جهان قرار گرفته است. با توجه به پیوند وثیق عمل و نظر در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، ضروری است این محتوا وارد سرفصل‌های دانشگاهی و نیز عرصه‌های اجتماعی و سیاسی شود و صرفاً در حد نظریه‌های کتابخانه‌ای باقی نماند. به‌اعتقاد دکتر رضایی، صحت و کارآمدی عملی این منظومه در یکی‌دو قرن اخیر به جامعه عرضه و آزموده شده و پیش‌نشست‌ها تا برگزاری نشست نهایی با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی ادامه خواهد داشت.

مقالات نباید فقط در حد تئوری بمانند، بلکه باید راه‌حل‌های عملی ارائه شود تا علاوه بر حوزه نظری، در قانون‌گذاری نیز اثر بگذارد

سابتین‌گوی ، پژوهشگر اهل جمهوری دموکراتیک کنگو و شرکت‌کننده در پنجاه‌وپنجمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)» که در تاریخ 10 مهرماه 1404 در سازمان مرکزی جامعة المصطفی(ص) العالمیة برگزار شد، در مصاحبه ای با تشریح محور مشارکت علمی خود گفت: «مقاله ما به حقوق و آزادی‌های بیان می‌پردازد. در جهانی که روزنامه‌نگاران کشته می‌شوند و برخی نهادها و دولت‌هایی که خود را حامی حقوق بشر می‌نامند سکوت می‌کنند، ضروری است در اندیشه رهبر انقلاب اسلامی ایران ببینیم کدام آزادی‌ها مجاز و چگونه باید به‌درستی و در چارچوب صحیح اعمال شوند.»

وی با اشاره به مبانی نظری همایش افزود: «در این نگاه، آزادی‌ها تضمین و حمایت می‌شوند، اما حدود دارند؛ هیچ حقی مطلق نیست. در کنار حقوق، تکالیف و مرزهایی نیز بر عهده ماست و بیان حقیقت باید با رعایت حقوق جاری دیگران همراه باشد.»

سابتین‌گوی همچنین بر لزوم عبور از سطح نظری تأکید کرد و گفت: «انتشارها و مقالات نباید فقط در حد تئوری بمانند. باید راه‌حل‌های عملی ارائه شود تا علاوه بر حوزه نظری، در قانون‌گذاری نیز اثر بگذارد و اجرای قوانین به بهره‌مندی مردم از آزادی‌ها و حقوق بشر منجر شود. چالش اصلی این همایش، تبدیل پیشنهادها به نتایج ملموس در عرصه نظری و عملی است.»

از منظر آیت‌الله خامنه‌ای، آزادی باید مشروع و مبتنی بر عدالت باشد

عبدالقادِر محمد باه، پژوهشگر نیجریه‌ای و شرکت‌کننده در پنجاه‌وپنجمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)» در حاشیه این رویداد که در تاریخ 10 مهرماه 1404 در سازمان مرکزی جامعة المصطفی(ص) العالمیة برگزار شد، گفت: «این همایش به بررسی ویژگی‌های برجسته اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای درباره حقوق ملت و آزادی‌های مشروع می‌پردازد و استادان و دانشجویانی از نقاط مختلف جهان مقالات خود را بر پایه این منظومه فکری ارائه کرده‌اند.»

او با برشمردن مصادیقی چون «حق حیات، حق آموزش و حق آزادی» افزود: «از منظر آیت‌الله خامنه‌ای، آزادی باید مشروع و مبتنی بر عدالت باشد؛ آزادیِ مطلق و بی‌قید که هرکس هرچه خواست انجام دهد، پذیرفتنی نیست. آزادیِ مورد نظر ایشان بر عدالت و اخلاق تکیه دارد و همین، تمایز اصلی با قرائت رایج غربی از آزادی است.»

محمد باه با تأکید بر اثرگذاری چنین نشست‌هایی تصریح کرد: «برداشت نادرستی رواج دارد که اسلام آزادی را به مردم نمی‌دهد؛ حال آن‌که اسلام آزادی می‌دهد، اما آزادیِ مشروع و مقیّد به عدالت و ملاحظات اخلاقی. تبیین این نگاه می‌تواند ذهنیت‌ها را اصلاح کند و الگوی روشن‌تری از حقوق ملت و آزادی‌های مشروع ارائه دهد.»