.png "پژوهشکده شورای نگهبان")
-
1. مفهوم، مبانی و چارچوب‌های حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در نظام جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با سایر نظام‌های حقوقی
-
2. سازکارها و الزامات تأمین و تضمین حقوق ملت و آزادی‌های مشروع
-
3. دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینه حقوق ملت و آزادی‌های مشروع
.png "مؤسسه مطالعات حقوق عمومی")
.png "دانشگاه میبد")
.jpg "موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی")
سرکارخانم شمس در ابتدای سخنان خود به تعریف انتظار مشروع پرداخت و گفت: "انتظار مشروع در حقوق بین‌الملل به معنای حق منطقی و قابل دفاعی است که یک فرد، دولت یا تابع حقوق بین‌الملل از دولت‌های دیگر انتظار دارند که به تعهدات خود عمل کنند." وی افزود که این مفهوم در حقوق بین‌الملل جایگاه ویژه‌ای دارد و در ارتباط با حقوق بشر، مفاهیم اخلاقی و روابط بین‌الملل به‌عنوان یک توقع قانونی شناخته می‌شود. "انتظار مشروع به‌عنوان یک حق بشری یا توقع قانونی ملت‌ها از جامعه جهانی می‌تواند تفسیر شود."
وی سپس به ریشه‌های این مفهوم در حقوق عمومی پرداخت و گفت: "انتظار مشروع در حقوق بین‌الملل از سه اصل بنیادین سرچشمه می‌گیرد: اصل حسن نیت، وفای به عهد و عدالت. این اصول در اسناد بین‌المللی مانند منشور ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقین (میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 1966) به‌طور واضح بیان شده‌اند و ملت‌ها انتظار دارند که این اصول در رفتار دولتی و جامعه جهانی رعایت شود."
شمس ادامه داد که پس از جنگ جهانی دوم و تصویب منشور ملل متحد در سال 1945، حقوق بشر بین‌المللی به‌طور جدی شکل گرفت و انتظار مشروع نیز به‌عنوان یک اصل حقوقی و سیاسی در عرصه جهانی مطرح شد. "این مفهوم به‌ویژه در سه محور قابل پیگیری است: حقوق کشورهای در حال توسعه در برابر توسعه‌طلبی کشورهای بزرگ، ایجاد بستر مناسب برای توسعه حقوق بشر اسلامی، و الزام نهادهای بین‌المللی به رعایت حق ثبات و انصاف."
وی سپس به کاربردهای انتظار مشروع در عرصه حقوق بشر، حقوق بشردوستانه و حقوق دیپلماتیک اشاره کرد و گفت: "در حوزه حقوق بشر، ملت‌ها حق دارند انتظار داشته باشند که حقوق آن‌ها توسط دولتها و جامعه جهانی حفظ و رعایت شود. در حقوق بشردوستانه نیز ملت‌ها و غیرنظامیان در زمان جنگ حق دارند که انتظار رفتار انسانی و منصفانه داشته باشند." خانم شمس همچنین تأکید کرد که انتظار مشروع در حقوق سرمایه‌گذاری بین‌المللی و معاهدات بین‌المللی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی در ادامه سخنان خود به اندیشه مقام معظم رهبری در خصوص انتظار مشروع اشاره کرد و گفت: "مقام معظم رهبری مفهوم انتظار را از یک حالت صرفاً دینی یا عقیدتی به سطح اجتماعی، سیاسی و حتی حقوق بین‌الملل ارتقاء داده‌اند. ایشان انتظار مشروع را نه تنها انتظار ظهور امام معصوم (علیه‌السلام)، بلکه نوعی آمادگی عقلانی، اخلاقی و ساختاری برای تحقق عدالت اجتماعی و حرکت جوامع به سمت تعالی می‌دانند." خانم شمس توضیح داد که در دیدگاه مقام معظم رهبری، انتظار مشروع بر اساس حرکت جوامع انسانی به سوی عدالت و تعالی شکل می‌گیرد.
وی سپس به ویژگی‌های انتظار مشروع در اندیشه مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: "مقام معظم رهبری این انتظار را به چهار ویژگی بنیادین تقسیم می‌کنند: آگاهانه بودن، مسئولانه بودن، ظلم‌ستیز بودن و بر پایه تمدن بودن. از دیدگاه ایشان، انتظار به‌معنی انفعال نیست بلکه بر پایه شناخت شرایط و تحلیل واقعیت‌ها و اقدام برای تحقق عدالت تعریف می‌شود."
شمس افزود: "ایشان همچنین انتظار مسئولانه را مطرح می‌کنند که به این معناست که انسان منتظر باید مسئولیت‌های اجتماعی و دینی خود را بشناسد و برای تحقق آن‌ها اقدام کند. انتظار ظلم‌ستیز به‌طور خاص در فرهنگ مقاومت و مبارزه با استکبار و در عرصه‌های بین‌المللی نمود پیدا می‌کند."
وی در نهایت، به کاربردهای انتظار مشروع در عرصه‌های مختلف جهانی مانند مسئله فلسطین، حق تعیین سرنوشت دولتها، نقد ساختار سلطه در سازمان ملل، و عدالت اقتصادی جهانی پرداخت و گفت: "با توجه به اندیشه مقام معظم رهبری، ملت‌ها می‌توانند از نهادهای بین‌المللی درخواست کنند که رفتار منصفانه و توسعه‌محور داشته باشند و در حمایت از حقوق مشروع ملت‌ها، به ویژه در مقابله با اشغال و تروریسم دولتی، عمل کنند."