در پانزدهمین پیش‌نشست همایش بین المللی حقوق و آزادی های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت الله خامنه‌ای ^{مدظله‌العالی}، دکتر زینب درویشی، دکترسید کاظم موسوی و دکتر عبدالله پیروزی با تکیه بر مبانی قرآنی و بیانات رهبر معظم انقلاب، نقش محوری و تمدن‌ساز زنان را در فرآیند شکل‌گیری و استمرار تمدن نوین اسلامی بررسی کردند. این نشست که با تحلیل‌های دقیق فرهنگی، اجتماعی، علمی و سیاسی همراه بود، تصویری جامع از جایگاه زن مسلمان در حرکت تاریخی امت اسلامی ارائه داد.

در این نشست، دکتر زینب درویشی عضو هیئت علمی و رئیس دانشکده تمدن و مطالعات جهان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، با رویکردی عمیق و قرآنی، نقش چندلایه و اثرگذار زنان را در مسیر تحقق تمدن اسلامی تبیین کرد.

در ابتدای سخنان خود، دکتر درویشی با طرح پرسش بنیادین هدف خلقت انسان چیست؛ گفت: در نظام معرفتی اسلام، هدف از خلقت انسان، تکامل و عبودیت است، امری که با معیارهای مادی‌گرای غربی قابل پاسخ‌گویی نیست. وی افزود: قرآن کریم، با مثالی زیبا در آیه ۲۹ سوره فتح، جریان رشد جامعه اسلامی را به زراعتی تشبیه می‌کند که با هدایت یک زارع، از مرحله جوانه‌زنی به رشد و استغنا می‌رسد.

وی با استناد به فرمایشات مقام معظم رهبری، مسیر تحقق تمدن اسلامی را در چند گام دانست؛ پذیرش رسالت، پرورش فقاهت، تشکیل دولت اسلامی، ایجاد جامعه اسلامی و در نهایت رسیدن به مرحله شکوفایی تمدن اسلامی که موجب خرسندی رهبر و خشم دشمنان می‌شود.

دکتر درویشی با اشاره به نقش کلیدی زن در خانواده، آن را هسته اصلی جامعه تمدن‌ساز دانست و تاکید کرد: تمدن اسلامی برپایه علم همراه با اخلاق، سیاست همراه با عدالت، و مادیت در کنار معنویت استوار است و زن به دلیل نقش عاطفی، تربیتی و مدیریتی در خانواده، سهم عمده‌ای در این ترکیب تمدنی دارد.

وی ادامه داد: در بیانیه گام دوم انقلاب، سبک زندگی اسلامی اصل و اساس تمدن اسلامی معرفی شده است و نقش زنان در تثبیت این سبک در خانواده بی‌بدیل است. مقابله با نفوذ سبک زندگی غربی، که خانواده‌گریزی و تجردطلبی را ترویج می‌کند، از مهم‌ترین وظایف زنان در مسیر تمدن‌سازی است.

او الگوی سوم زن را که توسط رهبر انقلاب مطرح شده، بدیلی ممتاز برای نگاه افراطی و تفریطی شرق و غرب دانست و گفت: این زن، نه خانه‌نشین صرف است و نه ابزاری جنسی در خدمت سرمایه‌داری؛ بلکه انسانی فرهیخته و فعال در جامعه است، که در کنار خانه‌داری، مسئولیت‌های اجتماعی خود را نیز به‌درستی ایفا می‌کند.

در ادامه، به نقش زنان در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی پرداخته شد. دکتر درویشی تصریح کرد: اسلام نه تنها زن را از عرصه اجتماع منع نکرده، بلکه با وضع قوانین مشخص مانند حجاب، امنیت و سلامت او را تضمین کرده است. زن با حفظ عفاف و حریم شخصی خود، می‌تواند به کنشگری مؤثر در جامعه تبدیل شود.

وی همچنین نقش تربیتی زن را در تولید سرمایه انسانیِ تمدن‌ساز برجسته دانست و افزود: اگر اخلاق و معنویت در زن نهادینه باشد، فرزندانش نیز انسان‌هایی متعالی خواهند بود که جامعه را اصلاح می‌کنند. زن، ضامن سلامت روانی و اخلاقی خانواده است و سعادت یا شقاوت جامعه به او گره خورده است.

در بخش دیگری از نشست، دکتر درویشی حضور سیاسی و انقلابی زنان را نیز از عوامل مهم در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی دانست و با اشاره به نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی گفت: اگر زنان در آن دوران وارد میدان نمی‌شدند، انقلاب شکل نمی‌گرفت.

وی با تاکید بر جایگاه زنان در عرصه علم و پژوهش، تحصیل را مهم‌ترین ابزار خودباوری دانست و گفت: از منظر رهبری، تحصیل و حضور علمی زنان نه تنها تایید شده بلکه تشویق نیز شده است. عرصه علمی مناسب‌ترین بستر برای بروز شخصیت زن و ایفای نقش تمدنی اوست.

در ادامه این نشست، دکتر سید کاظم موسوی استادیار و رئیس دانشکده فرهنگ و زندگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز نیز ضمن تقدیر از ارائه دقیق و گسترده خانم دکتر درویشی، نکات کلیدی مقاله را جمع‌بندی کرد. وی گفت: جامعیت پرداختن به نقش زنان در ابعاد مختلف از خانواده و اخلاق تا سیاست و اقتصاد نشان از تحلیل چندوجهی و عمیق این پژوهش دارد.

وی افزود: استناد گسترده به بیانات مقام معظم رهبری، انسجام فکری این نشست را تقویت کرده و آن را به منبعی ارزشمند برای علاقه‌مندان به مباحث تمدنی تبدیل کرده است.

این نشست با استقبال پژوهشگران و علاقمندان به حوزه زن و تمدن اسلامی همراه بود و تأکید شد که ادامه این گفتگوهای راهبردی، لازمه تحقق تمدن نوین اسلامی در افق گام دوم انقلاب است.

دکتر پیروزی: تقویت نقش‌های مدیریتی و اجتماعی زنان در کنار مادری، نگاه جامعه را متعادل‌تر می‌کند

در بخش سوم نشست، دکتر پیروزی دکتری علوم سیاسی و استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با اشاره به ساختار منسجم مقاله، آن را نمونه‌ای قابل توجه در تحلیل نقش زن در گفتمان تمدن اسلامی دانست و گفت:این مقاله با نگاهی جامع، توانسته است به همه ساحت‌های نقش‌آفرینی زن از منظر مقام معظم رهبری بپردازد؛ از بُعد اجتماعی و فرهنگی گرفته تا حوزه‌های علمی، اقتصادی و سیاسی.

وی ادامه داد: یکی از بخش‌های درخشان مقاله، بررسی تطبیقی جایگاه زن در غرب، شرق و در نهایت ارائه الگوی سوم یعنی زن مسلمان ایرانی است. این نگاه، هم واقع‌بینانه و هم نوآورانه است.

دکتر پیروزی همچنین بر اهمیت نقش مادری به‌عنوان یکی از محوری‌ترین مفاهیم در اندیشه تمدنی رهبری تأکید کرد و افزود: نویسنده در تبیین نقش مادری، به‌خوبی توانسته است این مفهوم کلیدی را به عرصه تمدنی پیوند بزند.

وی پیشنهاد کرد که در ادامه پژوهش، تطبیق دیدگاه‌های مقام معظم رهبری با دیدگاه دیگر متفکران اسلامی و حتی غربی، می‌تواند به عمق و غنای تحلیل بیفزاید. همچنین افزود: برجسته‌سازی بیشتر نقش اجتماعی و مدیریتی زنان در کنار نقش مادری، به متعادل‌سازی نگاه مخاطب کمک خواهد کرد.

گام‌های علمی در مسیر تمدن‌سازی با محوریت زن مسلمان

در پایان نشست، اساتید بر ضرورت ادامه پژوهش‌های عمیق در حوزه زن و تمدن تأکید کردند. همچنین عنوان شد که پرداختن به این موضوع، صرفاً یک کار نظری نیست، بلکه بستری برای حرکت‌های اجتماعی و فرهنگی آینده است. زن مسلمان با تکیه بر هویت دینی، می‌تواند یکی از مهم‌ترین عوامل تحقق تمدن نوین اسلامی باشد؛ مشروط بر آن‌که ظرفیت‌هایش در عرصه‌های علمی، فرهنگی، تربیتی، اجتماعی و سیاسی به رسمیت شناخته شده و بالفعل گردد.

نشست با استقبال گسترده پژوهشگران حوزه مطالعات اسلامی همراه بود و پیشنهاد شد که در جلسات آتی، موضوعات تکمیلی همچون زن، خانواده و قدرت نرم تمدنی مورد بررسی قرار گیرد.