دکتر بهبودیان: بهبود حداقلی حق اشتغال حتی در شرایط اقتصادی سخت، تکلیف قطعی دولت اسلامی است
دکتر بهبودیان: بهبود حداقلی حق اشتغال حتی در شرایط اقتصادی سخت، تکلیف قطعی دولت اسلامی است

به گفته دکتر بهبودیان، این نشست در راستای همایشی برگزار شده است که محور اصلی آن حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری رهبری است و موضوع خاص این جلسه، تحلیل و تبیین جایگاه حق بر اشتغال در این منظومه است. او در ابتدای سخنان خود با اشاره به مأموریت دانشکده تمدن و مطالعات جهان در توسعه فرهنگ کار و تمدن‌سازی، اظهار داشت: تمدن، راه و فرهنگ کار است؛ و مشکل اساسی استان سیستان و بلوچستان، فقدان کار و اشتغال مؤثر است. وی اشتغال‌زایی در مسیرهایی مانند توسعه کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب به‌ویژه خط آهن چابهار به سرخس را از ضرورت‌های زیرساختی این منطقه دانست.

وی با مرور جایگاه حق اشتغال در منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تصریح کرد که ایشان اشتغال را صرفاً یک ابزار معیشتی نمی‌دانند، بلکه آن را پیش از هر چیز یک حق الهی، اسلامی و سپس یک حق انسانی تلقی می‌کنند. بر همین اساس، ایشان از اشتغال به‌عنوان ابزاری برای تحقق مفاهیمی همچون آزادی، عدالت، امنیت، استقلال، هویت‌بخشی، عزت، مشارکت، سلامت روانی، رفع فقر و فساد و کاهش آسیب‌های اجتماعی یاد می‌کنند. بهبودیان این نگاه را کلیدی‌ترین زاویه ورود برای فهم جایگاه تمدنی حق بر اشتغال دانست و گفت: برای ساخت تمدن، هیچ راهی جز ایجاد رابطه وجود ندارد و رابطه نیز از دل منافع مشترک حاصل می‌شود؛ و منافع مشترک نیز با کار شکل می‌گیرد. از این رو اشتغال، شرط تمدن‌سازی در ابعاد ملی، منطقه‌ای و جهانی است.

او در ادامه، با تکیه بر تفکیک میان دو دسته از حقوق یعنی حقوق مدنی ـ سیاسی از یک سو، و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از سوی دیگر، تحلیل دقیقی از نوع تعهدات دولت در قبال این دو دسته ارائه کرد. از نظر او، تعهد دولت در قبال آزادی‌ها (حقوق مدنی ـ سیاسی)، تعهدی سلبی و بدون هزینه است و از این‌رو، نوعی تعهد به نتیجه محسوب می‌شود؛ در حالی‌که در حوزه حقوق اقتصادی و اجتماعی، دولت دارای تعهد ایجابی و هزینه‌بر است و این تعهد اصولاً «تعهد به وسیله» است، یعنی بسته به بضاعت و امکانات دولت محقق می‌شود.

اما دکتر بهبودیان بر اساس فرمایش صریح مقام معظم رهبری که فرموده‌اند دولت اسلامی موظف است این حق را حتی در شرایط غیراقتصادی نیز تأمین کند، برداشت جدیدی از این قاعده ارائه داد. او اظهار داشت: این عبارت دلالت دارد بر اینکه در منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، حداقل‌های ضروری برای تحقق حق بر اشتغال حتی در شرایط ضعف منابع نیز بر عهده دولت است و دولت نمی‌تواند به بهانه ناتوانی مالی، از این مسئولیت شانه خالی کند. او نتیجه گرفت که: در این سطح از حق بر اشتغال، تعهد دولت از جنس تعهد به وسیله نیست، بلکه تعهد به نتیجه است؛ و چون تعهد به نتیجه است، این حق قابل مطالبه‌گری مطلق از سوی ملت خواهد بود.

وی تأکید کرد که در این برداشت، ما شاهد نوعی تخصیص در قاعده عمومی تعهد ایجابی دولت نسبت به حقوق اقتصادی هستیم. یعنی در سطحی از این حقوق، به‌ویژه آنجا که پای رشد و شکوفایی استعدادها در میان است، دولت اسلامی نمی‌تواند به وضعیت اقتصادی خود استناد کرده و از ایفای مسئولیت شانه خالی کند.

پیش‌نشست هشتم همایش بین‌المللی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع، با موضوع «حق بر اشتغال در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای» روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴، به همت پژوهشکده شورای نگهبان و با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی در محل دانشکده تمدن و مطالعات جهان واحد زاهدان برگزار شد. در این نشست، علاوه بر دکتر بهروز بهبودیان، دکتر علی میری، دکتر محسن سرگزی و دکتر محمد برومند نیز به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.

---------------------------------------------------------

 دکتر شیخی: حق بر اشتغال باید در بستر باورهای دینی و ظرفیت‌های بومی بازتعریف شود

دکتر زاهد شیخی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، در پیش‌نشست هشتم همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدّظله‌العالی)» که با موضوع «حق بر اشتغال» برگزار شد، با تأکید بر نگاه منظومه‌ای رهبر انقلاب به اشتغال، تصریح کرد: حق انتخاب شغل و مسیر معیشت باید در نظام تعلیم و تربیت اسلامی و متناسب با سبک زندگی دینی، باورهای علوی و نبوی، و در پرتو نهج‌البلاغه و قرآن کریم تعریف شود.

او با بیان اینکه در طول دو سال گذشته به‌طور جدی به آسیب‌شناسی وضعیت اشتغال در استان سیستان و بلوچستان پرداخته، گفت: ما در این احصاء مسائل، به صورت‌مسائلی برخورده‌ایم که باید با شاخص و معیار منظومه فکری امامین انقلاب بررسی شوند. این منظومه، برگرفته از قرآن و سنت پیامبر و ائمه اطهار علیهم‌السلام است و بر اساس آن، شأن انسان‌ها در حد طلا و نقره توصیف شده است؛ نه خاک یا خاکستر. در همین چارچوب است که اشتغال، نه صرفاً یک امکان اقتصادی، بلکه یک حق و یک شأن انسانی است.

وی افزود: وقتی فردی با ظرفیت بالا و استعداد درخشان، به‌جای نقش‌آفرینی در عرصه‌های متنوع و شبکه‌ای، سی سال در یک بایگانی تنها یک نوع کار تکراری انجام می‌دهد، در حقیقت خود را کوچک شمرده و شأن انسانی‌اش را تقلیل داده است. در حالی که از نگاه امام صادق علیه‌السلام، مردم همانند معادن طلا و نقره‌اند و باید به فرصت‌های متنوع برای شکوفایی دست پیدا کنند.

دکتر شیخی با نقد دیدگاه سنتی نسبت به دانشگاه، از دو رویکرد متضاد در دانشگاه آزاد سخن گفت: یک رویکرد، دانشگاه را فاقد مسئولیت در قبال اشتغال دانش‌آموختگان می‌داند و رویکرد دیگر که در پیاده‌سازی دانشگاه نسل چهارم و پنجم دنبال می‌شود، نگاه جامعه‌محور و مهارت‌محور به آموزش عالی دارد. او با ذکر نمونه‌هایی از تجربه شخصی خود در منطقه، از جمله دانشجویی که به‌جای ادامه فعالیت علمی در رشته زمین‌شناسی، به دلیل درآمد بالاتر به سوخت‌کشی روی آورده بود، این تغییر نگرش را حاصل نبود چارچوب‌سازی فرهنگی در اشتغال دانست و افزود: وقتی شغل مفید جاذبه‌ای کمتر از شغل منفی داشته باشد، طبیعی است که انتخاب افراد به سمت اشتغال‌های کاذب برود.

او همچنین به نمونه دیگری از اشتغال‌زایی در شهرک‌های صنعتی اشاره کرد که به‌دلیل پایین بودن دستمزد، منجر به انصراف کارجویان شده بود. این نمونه‌ها، به باور دکتر شیخی، نشان می‌دهد که صرف ایجاد شغل بدون ملاحظات فرهنگی، ارزشی و دینی کافی نیست و اشتغال پایدار تنها زمانی ممکن می‌شود که با باور به رزق حلال، مسئولیت‌پذیری، عزت‌نفس و مشارکت فعال اجتماعی همراه باشد.

دکتر شیخی با اشاره به اینکه الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله، کار و تلاش اقتصادی برای خانواده را مجاهدت در راه خدا دانست و افزود: در منظومه فکری حضرت آقا، اشتغال نه‌تنها بُعد معیشتی دارد، بلکه بُعد تربیتی، فرهنگی، تمدنی و دینی نیز دارد. بنابراین باید در نظام آموزشی، نگاه به اشتغال از همان ابتدا در بستری تعریف شود که مبتنی بر پیوست فرهنگی، دینی و تمدنی باشد.

او در پایان، با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری طی چهارده سال گذشته به‌صورت مستمر دغدغه اقتصاد و اشتغال را مطرح کرده‌اند، تصریح کرد: زمانی که اقتصاد و اشتغال در کشورهای منطقه با الگوهای تطبیقی بررسی می‌شود، به این نتیجه می‌رسیم که با وجود دارایی‌های فراوان، جامعه ما همچنان مصرف‌کننده محصولات آن‌ها باقی مانده است؛ زیرا زیرساخت‌های اشتغال و فرهنگ کار در کشور ما با نگاه راهبردی، دینی و تمدنی تقویت نشده است.

پیش‌نشست هشتم همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع»، با محور «حق بر اشتغال در منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای»، به همت پژوهشکده شورای نگهبان و با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی، در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ در زاهدان برگزار شد. در این نشست دکتر زاهد شیخی، دکتر بهروز بهبودیان، دکتر محسن سرگزی و دکتر علی میری به ایراد سخنرانی پرداختند.


2025-07-15 (1 MesHace)
La conferencia internacional sobre derechos del pueblo y libertades legítimas en el sistema intelectual del ayatolá Jamenei se celebra con los objetivos de: 1. Releer el pensamiento y la conducta del ayatolá Jamenei sobre los derechos de la nación y las libertades legítimas, 2. Delinear el sistema óptimo de derechos del pueblo y libertades legítimas basado en los pensamientos del ayatolá Jamenei, 3. Garantizar y proteger los derechos y las libertades legítimas del pueblo y la manera de promoverlos con base en las opiniones y pensamientos del ayatolá Jamenei
Instituto de Investigación y Estudios Culturales de la Revolución Islámica
Instituto de Investigación del Consejo Constitucional